Xem thêm: Tự học như thế nào?

Đã 30 năm rồi tôi mới được đọc lại quyển sách "Tự học như thế nào?" của nhà bác học Liên Xô Rubakin (1862-1946).



Lần đầu đọc khi tôi còn là sinh viên, tôi thấy nó hay nhưng vẫn chưa thấm. Lần này tôi đã thực sự cảm nhận được cái hay của nó. Tác giả đã có một quan điểm hết sức thực tiễn và biện chứng giống như quan điểm của Krishnamurti.

Ông cho rằng thực chất của việc đọc sách là cung cấp cho con người kiến thức để cải tạo cuộc sống và đưa cuộc sống đi lên, cung cấp cho con người khả năng phân tích các hiện tượng trong cuộc sống.

Sống có ý nghĩa là đấu tranh, không phải vì sự sống mà là vì sự hoàn thiện và tiến triển của nó, có nghĩa là phải biết gắn mình với cuộc sống và suy nghĩ vì nó; Phải hiểu được ý nghĩa của cuộc sống; biết hành động ứng phó trong cuộc sống hàng ngày.

Và như vậy, ông cho rằng việc tự học không chỉ đơn thuần bắt đầu từ sách vở nhưng bắt đầu từ cuộc sống. Và phải nhìn các hiện tượng trong cuộc sống từ nhiều mặt. Con người không được suy nghĩ bó hẹp trong một phạm vi nào đó nhưng phải hiểu biết toàn diện về cuộc sống, phải biết nhận xét đánh giá ý kiến của người khác và phải có ý kiến của riêng mình. Chạy theo ánh sáng của người khác chỉ đưa ta vào bóng tối.

Học tập thực chất ko phải ở chỗ phải đọc bao nhiêu cuốn sách mà phải đọc và nghiên cứu như thế nào. Mục đích của việc học là làm sao hiểu được bản chất của vấn đề chứ không phải phô trương, trích dẫn lời lẽ của người khác. Yếu tố chính của việc học là con người biết tư duy chứ không phải là sách vở hay trường học danh tiếng. Tôi thấy thật sai lầm khi cho rằng phải tốt nghiệp đại học Oxford hay Harvard... mới trở thành người danh tiếng hay bằng cấp danh tiếng. Nếu như vậy những tên trọc phú đều có thể bỏ tiền ra theo học các trường này, và lãnh đạo của Triều Tiên hình như cũng tốt nghiệp một trường nổi tiếng của Thụy Sỹ nhưng chỉ tỏ ra sự tàn bạo và dốt nát không hơn không kém.

Việc tự học không chỉ với mục đích phát triển khối óc nhưng phải phát triển những tình cảm lành mạnh, những rung động thuần khiết.

Và sẽ thật là hời hợt nếu chỉ đọc sách mà không so sánh đối chiếu với cuộc sống.

Hãy bắt đầu tự học từ những cái mình thích và cần thiết cho cuộc sống. Tôi muốn giới thiệu cuốn sách này đến những ai yêu mến kiến thức bằng con đường tự học nhất là đến các bạn thanh niên.

Tác giả cuốn sách không phải là tiến sĩ, không phải là viện sĩ, không tốt nghiệp tại trường Harvard nhưng là một bác học nổi tiếng của Liên Xô. Sách của ông mang lại cho tôi niềm cảm xúc trong tâm hồn và như thế kí ức sẽ ghi nhận được kiến thức một cách lâu dài so với sự đọc một cách hời hợt dễ chìm vào quên lãng.

(Hoàng Nguyễn)